Chaga | Farma Klangor 1

Chaga (Inonotus obliquus, błyskoporek podkorowy)

to jeden z najsilniejszych naturalnych antyoksydantów w świecie grzybów.

Zawdzięcza to przede wszystkim wysokiej zawartości melaniny, polifenoli,

kwasów fenolowych oraz triterpenów — w tym pochodnych betuliny, które czaga

pozyskuje z brzozy, na której pasożytuje. Te związki nadają jej intensywnie czarną

barwę i odpowiadają za wyjątkowo silną zdolność neutralizowania wolnych

rodników, ochronę DNA oraz wspieranie procesów regeneracyjnych w komórkach.

Badania laboratoryjne pokazują, że ekstrakty z czagi mogą chronić komórki przed

uszkodzeniami oksydacyjnymi białek, lipidów i materiału genetycznego, co plasuje ją wśród najskuteczniejszych naturalnych substancji przeciwutleniających pochodzenia grzybowego.

Naturalne występowanie czagi obejmuje chłodne strefy półkuli północnej — Rosję, Syberię, Skandynawię, kraje bałtyckie, północną Polskę, Kanadę, północne stany USA, Koreę, północne Chiny i Japonię. Rośnie wyłącznie jako czarny, nieregularny guz na żywych brzozach, z których czerpie część aktywnych związków, w tym betulinę i kwas betulinowy.

Najważniejsze właściwości

Silne działanie antyoksydacyjne (Li et al., 2011)

Czaga jest uznawana za jeden z najsilniejszych antyoksydantów pochodzenia grzybowego. Badania Li i współpracowników (2011) wykazały, że jej ekstrakty bardzo skutecznie neutralizują wolne rodniki — reaktywne cząsteczki, które w nadmiarze przyspieszają starzenie komórek i sprzyjają rozwojowi chorób przewlekłych. Za to działanie odpowiada unikalna kombinacja melaniny, polifenoli i triterpenów. Związki te działają jak naturalna tarcza ochronna: pomagają chronić DNA, białka i błony komórkowe przed uszkodzeniami oksydacyjnymi, wspierając długofalowo zdrowie komórek i tkanek.

Działanie przeciwzapalne (Shashkina et al., 2006)

Aktywne składniki czagi — przede wszystkim polisacharydy, triterpeny i związki fenolowe — mogą pomagać organizmowi wyciszać nadmierne reakcje zapalne. Badania Shashkina i współpracowników (2006) wykazały, że ekstrakty z czagi ograniczają wytwarzanie substancji podtrzymujących stan zapalny, takich jak TNF-α czy IL-6. W praktyce oznacza to potencjalne wsparcie w redukcji tzw. przewlekłego, niskiego stanu zapalnego, który często towarzyszy chorobom metabolicznym, zaburzeniom odporności i innym schorzeniom cywilizacyjnym. Zamiast tłumić odporność, czaga może pomagać organizmowi wracać do równowagi zapalnej.

Wpływ na regulację glukozy (Arata et al., 2016)

Badania Arata i wsp. pokazują, że polisacharydy z czagi mogą poprawiać wrażliwość komórek na insulinę, spowalniać wchłanianie glukozy i obniżać poziom cukru na czczo. W modelach zwierzęcych czaga wspierała metabolizm węglowodanów oraz tolerancję glukozy — sugeruje to możliwe wykorzystanie jej jako naturalnego wsparcia przy zaburzeniach gospodarki cukrowej.

Układ sercowo-naczyniowy

Wstępne badania sugerują, że czaga może wspierać układ sercowo-naczyniowy głównie dzięki silnemu działaniu przeciwzapalnemu i antyoksydacyjnemu. W modelach zwierzęcych polisacharydy z czagi obniżały poziom „złego” cholesterolu (LDL), trójglicerydów i cholesterolu całkowitego, a jednocześnie poprawiały sposób, w jaki wątroba przetwarza tłuszcze (Ding et al., 2024). Inne prace pokazały, że ekstrakty z czagi potrafią zmniejszać zlepianie się płytek krwi (Hyun et al., 2006), co teoretycznie może wspierać prawidłowy przepływ krwi, oraz chronić komórki naczyń przed stresem oksydacyjnym – procesem biorącym udział w rozwoju miażdżycy (Peng et al., 2020). Trzeba jednak podkreślić, że większość tych danych pochodzi z badań laboratoryjnych i na zwierzętach, więc na razie nie można jednoznacznie stwierdzić, jak silny efekt czaga wywiera u ludzi w codziennych dawkach.

Potencjał przeciwnowotworowy

Badania przedkliniczne sugerują, że czaga może wspierać organizm w hamowaniu procesów związanych z rozwojem nowotworów. W modelach zwierzęcych wodne oraz alkoholowe ekstrakty z czagi spowalniały wzrost guzów i ograniczały powstawanie przerzutów, jednocześnie poprawiając ogólną kondycję organizmu badanych zwierząt (Arata et al., 2016). Przeglądy naukowe wskazują, że za te efekty mogą odpowiadać polisacharydy, triterpeny oraz związki fenolowe, które wpływają na szlaki regulujące namnażanie komórek, programowaną śmierć komórek (apoptozę) oraz odpowiedź odpornościową (Zhao & Zheng, 2021). Należy jednak podkreślić, że są to w większości badania laboratoryjne i na zwierzętach — czaga nie jest lekiem przeciwnowotworowym, lecz potencjalnym wsparciem organizmu.

Działanie neuroprotekcyjne

Czaga wykazuje także właściwości chroniące układ nerwowy. W badaniach na zwierzętach ekstrakty z czagi poprawiały pamięć i zdolności poznawcze w modelach zaburzeń neurologicznych, m.in. tych wywołanych stresem oksydacyjnym lub zaburzeniami neuroprzekaźnictwa (Giridharan et al., 2011). Mechanizm tego działania wiąże się głównie z silnym efektem antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym, dzięki czemu czaga może chronić neurony przed uszkodzeniem i wspierać ich prawidłowe funkcjonowanie. W warunkach laboratoryjnych obserwowano również wpływ na neuroprzekaźniki, co sugeruje potencjalne znaczenie czagi jako naturalnego wsparcia dla zdrowia mózgu, choć także w tym przypadku potrzebne są dalsze badania kliniczne u ludzi.

Bezpieczeństwo

Czaga zawiera wysoki poziom kwasu szczawiowego, który w nadmiarze może zwiększać ryzyko kamicy nerkowej. Dlatego osoby z chorobami nerek lub skłonnością do kamieni powinny stosować ją ostrożnie.
Warto wybierać czagę z terenów ekologicznych, ponieważ grzyb ten łatwo akumuluje metale ciężkie i zanieczyszczenia z powietrza.