Maitake (Grifola frondosa, Żagwica listkowata).
Jest to jadalny grzyb znany z właściwości adaptogennych i rosnący w strefie umiarkowanej. W Polsce jest gatunkiem rzadkim i podlega częściowej ochronie. Naturalnie rośnie w strefie umiarkowanej półkuli północnej — przede wszystkim w Japonii, Chinach, Korei, Europie oraz w Ameryce Północnej. Najczęściej spotyka się go u podstawy starych, osłabionych lub obumierających drzew liściastych, zwłaszcza dębów, rzadziej klonów i buków.
Maitake to grzyb znany także jako „tańczący grzyb” – od wieków używany w kuchni i medycynie ludowej Japonii i Chin. Współczesne badania podkreślają, że jego największym atutem są polisacharydy (zwłaszcza tzw. D-fraction), które mają silny potencjał immunomodulujący. Analiza klinicznej fazy I/II wykazała, że doustna suplementacja ekstraktu Maitake u byłych pacjentek z rakiem piersi podnosiła aktywność komórek NK oraz limfocytów T i makrofagów (Deng et al., 2009). Przegląd literatury wykazuje, że Maitake może mieć właściwości: antytumorowe (hamowanie wzrostu komórek nowotworowych i przerzutów), hypoglikemiczne (poprawa wrażliwości na insulinę, obniżenie glukozy na czczo) oraz przeciwzapalne i antyoksydacyjne, dzięki czemu wspiera organizm w sytuacjach metabolicznych i immunologicznych (Wu et al., 2021; Camilleri et al., 2024). Co więcej, badania wskazują, że jest w stanie wspomagać procesy obronne organizmu – aktywując makrofagi, limfocyty, poprawiając produkcję cytokin i zwiększając odporność komórkową (Vetvicka et al., 2014). W potencjale przeciwnowotworowym Maitake D-fraction wykazał na modelach komórkowych i zwierzęcych hamowanie migracji, inwazji oraz indukcję apoptozy komórek nowotworowych (Alonso et al., 2018). Jednocześnie eksperci z Mushroom References zwracają uwagę, że choć wyniki są bardzo obiecujące, brakuje dużych badań klinicznych potwierdzających skuteczność i bezpieczeństwo u ludzi w konkretnych chorobach.
Najważniejsze właściwości
1. Wspiera regulację poziomu glukozy
(Konno et al., 2001; Kubo et al., 1994; Chen et al., 2015)
Ekstrakty z Maitake — szczególnie frakcje polisacharydowe — mogą poprawiać wrażliwość tkanek na insulinę, zwiększać wychwyt glukozy i obniżać jej poziom we krwi. W badaniach na zwierzętach i komórkach Maitake poprawiał tolerancję glukozy i zmniejszał insulinooporność, co sugeruje potencjalne wsparcie w zaburzeniach metabolicznych. Mechanizm obejmuje aktywację szlaku PI3K/Akt, zwiększenie translokacji transportera GLUT4 oraz ochronę komórek trzustki przed stresem oksydacyjnym.
2. Może obniżać poziom cholesterolu i poprawiać profil lipidowy
(Kubo et al., 1994; Kabir et al., 1988)
Badania wykazały, że Maitake obniża poziom cholesterolu całkowitego, LDL-cholesterolu oraz trójglicerydów, jednocześnie podnosząc poziom „dobrego” HDL. Efekt ten jest związany z dużą zawartością błonnika rozpuszczalnego oraz polisacharydów, które wspierają metabolizm tłuszczów, ograniczają ich wchłanianie w jelitach i poprawiają funkcję wątroby. Dodatkowo, działanie przeciwzapalne Maitake może wspierać zdrowie naczyń krwionośnych.
3. Wzmacnia układ odpornościowy dzięki beta-glukanom
(Nanba, 1997; Deng et al., 2009; Vetvicka et al., 2014)
Beta-glukany z Maitake należą do najlepiej przebadanych spośród grzybów. Aktywują makrofagi, komórki NK, limfocyty T i inne komórki odpornościowe, podnosząc naturalną zdolność organizmu do zwalczania infekcji. W badaniach klinicznych (Deng et al., 2009) suplementacja ekstraktem Maitake zwiększała aktywność komórek NK u pacjentek po leczeniu onkologicznym. Beta-glukany mogą również wspierać mikrobiotę jelitową, wzmacniając tzw. odporność śluzówkową.
Co mówi nauka?